torpedo SAC of GOV: je gemiddelde oppervlakteluchtverbruik...


Als je voor een bepaalde duik een fatsoenlijke duikplanning wil maken hoort daar ook een luchtvoorraad-planning/berekening bij, op basis van het geplande duikprofiel en rekening houdende met het geschatte persoonlijke luchtverbruik van de duiker... de SAC (Surface Air Consumption) oftewel GOV (Gemiddelde OppervlakteVerbruik) in liter/min...
Deze berekening vertrekt van de idee dat je tijdens de duik aan dat "normale tempo" blijft doorademen maar dat de effectieve liters longinhoud uiteraard "meer" lucht bevatten a rato van telkens de waterdruk op dat moment van de duik (die druk, in bar, is berekend als 1+diepte/10 met de diepte in meter) en dan "vertaalt" die SAC of GOV zich op ieder moment in een "verbruik op diepte" in bar.liter/min
Als je dan van je (geplande of uitvoerde) duik de gemiddelde diepte bepaalt/kent en die omrekent naar de gemiddelde (water)druk AVG_DRUK in bar, en die vermenigvuldigt met de totale duikduur DT (in min) ken je de "zwaarte" van je duik in bar.min... en dan moet je alleen nog maar je GOV of SAC mee in rekening brengen (gewoon mee vermenigvuldigen) en je kent je het totaal luchtverbruik in bar.liter voor die duik. En daar moetje dan rekening mee houden in de keuze van je fles(sen) en vuldruk (dus luchtvolume zijnde flesvolume in liter, V maal te verbruiken flesdruk in bar, DELTA_P)... of omgekeerd je duikplannen aanpassen om met de beschikbare fles(sen) de duik vlot/veilig en comfortabel te kunnen maken incl. ook de "noodlucht" om v.b in voorkomend geval van een buddy die opeens zonder lucht zit toch luchtdelend de duik veilig af te ronden...
Je luchtverbruik/voorraad (in bar.liter) puur voor het geplande duikprofiel (dus nog zonder de nodige reserve en "noodlucht") is:

V*DELTA_P = (AVG_DRUK * DT) * SAC

So far so good... maar het is wel een soort kip-en-ei situatie omdat veel duikers hun SAC of GOV niet kennen, buiten dat in cursussen dikwijls gesteld wordt "ongeveer 20 liter/min"...

Uiteraard is die SAC of GOV niet alleen voor iedere duiker verschillend, maar die is bovendien ook nog eens heel erg afhankelijk van de duikomstandigheden zoals v.b. in eerste instantie niet te onderschatten de watertemperatuur waarbij hartje zomer versus putje winter je alleen al maar om die reden vlot 75% of omtrent verschil kan zien in je SAC of GOV... maar ook of het een relaxe duik dan wel een "werkduik" waar je v.b. veel tegen stroming hebt moeten opboksen en dat "werkeffect" kan ook weer vlot 50% en meer verschil maken, enz...

Je SAC of GOV dus... je zal die zelf moeten bepalen... en je kan initieel wat "testen" doen door v.b. in het zwembad onderwater wat baantjes te liggen trekken maar dat is eigenlijk verloren moeite want die omstandigheden zijn compleet verschillend van je echte duiken en eigenlijk moet je dus je SAC of GOV bepalen op basis van je gewone duiken zodat je een goed/beter zicht hebt op hoe je SAC of GOV in de realiteit is en bovendien varieert met de duikomstandigheden !

De berekening van je SAC of GOV voor een bepaalde duik is heel eenvoudig... je draait eigenlijk de berekening/planning van het totale luchtverbruik gewoonweg om !
Je kent je fles(sen)volume V in liter, je verbruikte hoeveelheid lucht in bar volgens je manometer (DELTA_P), je kent je totale duikduur DT in min, en je moet dan alleen nog maar de gemiddelde duikdiepte AVG_DIEPTE kennen in meter en die wordt door de meeste moderne duikcomputers of bottom timers aangegeven.
De gemiddelde diepte AVG_DIEPTE reken je even om naar gemiddelde waterdruk tijdens de duik AVG_DRUK via (1+AVG_DIEPTE/10) en dan bekom je:

SAC = V*DELTA_P / (AVG_DRUK * DT)
en klaar is kees...
Bereken je SAC of GOV voor een bepaalde duik:   (Opm.: de getallen ingeven met . ipv , ! Dus v.b. 20.5 en niet 20,5 en 130. en niet 130)

Inputgegevens Flesvolume (liter):
Verbruikte lucht volgens de manometer (bar):
Gemiddelde diepte tijdens de duik (meter):
Totale duikduur (min):

Resultaten Totaal verbruik (bar.liter):  
Gemiddelde waterdruk (bar):
SAC of GOV (liter/min):


En nu even het omgekeerde... stel je zit op een bepaalde diepte, met een bepaalde fles, en je kent je SAC en je wil gewoon even snel weten hoeveel lucht (in bar.liter) je per minuut verbruikt en wat dat geeft op je manometer, of hoeveel lucht je nodig hebt om van die diepte gelijk naar de oppervlakte te gaan aan 10m/min, zonder of met safety stop (3min @3m)?

Simpele vragen: je rekent de diepte om naar druk via (1+diepte/10) en vermenigvuldigd met je SAC geeft dat dan je luchtverbruik per minuut in bar.liter/min... deel dat door het flesvolume en je weet hoeveel je manometeruitlezing dan per minuut zal zien zakken.

En de opstijging? Je neemt de halve diepte en rekent die om naar druk, je kent ook je opstijgtijd (halve_diepte/10) en die druk vermenigvuldigd met de opstijgtijd en je SAC geeft aan hoeveel lucht daarvoor nodig is in bar.liter, en gedeeld door het flesvolume geeft aan hoeveel je nodig hebt op je manometer... Idem dito als je daar bovenop nog een safety stop wil doen op 3m (dus 1.3bar) gedurende 3min enz.

Alles heel simpel en snel te berekenen... of je kan ook even kijken naar de tabel hiernaast. In het linker gedeelte vind je het luchtverbruik ifv je SAC en dat voor verschillende dieptes, en de rechter tabel kan je dan gebruiken om dat luchtverbruik om te rekenen naar wat je op je manometer ziet ifv het flesvolume.
Even een voorbeeld: je zit op 24m diepte, met een 2x7 dubbelsetje (14 liter dus), en je normale SAC voor die duikomstandigheden is 17liter/min. Je leest dan in de linker tabel af dat je per minuut op 24m afgerond 58bar.liter verbruikt, en dat je voor een opstijging aan 10m/min tot de oppervlakte afgerond 90bar.liter nodig hebt en als je als onderdeel van die opstijging ook nog een safety stop maakt van 3min/3m heb je 156bar.liter nodig.
En uit de rechtertabel leer je dan dat met die 14liter flesvolume die 58bar.liter/min op 24m je dan per minuut je manometer 4bar ziet dalen, en dat je voor die 90bar.liter voor de opstijging bijna 7bar op je manometer verbruikt, en voor de opstijging incl. safety stop die iets meer dan 150bar.liter betekent dat je bijna 12bar op je manometer ziet.
Wil je weten wat dat allemaal inhoudt ingeval van een probleemsituatie waarbij je ook een andere duiker van lucht moet voorzien, dan neem je best dat luchtverbruik maar 3, ttz. voor jezelf plus je buddy plus Mr.Panic...

Bereken je 'manometerverbruik' ifv je SAC, fles, diepte:
(Opm.: de getallen ingeven met . ipv , ! Dus v.b. 20.5 en niet 20,5)

Inputgegevens SAC (liter/min):
Flesvolume (liter):
Diepte (m):

Resultaten Druk ow (bar):  
Bar.liter per minuut:
Manometer per minuut (bar):
Manometer per 5 minuten (bar):


De 5-minuten 'manometer' van je fles...

Wat ook heel erg handig is als je dikwijls/altijd met dezelfde fles duikt en je kent je SAC (ifv de duikomstandigheden) is weten hoeveel bar per 5minuten je manometer zakt aan de oppervlakte, en als je dan rekening houdt met de waterdruk op diepte weet je gelijk hoelang je nog op die diepte verder kan duiken tot je een bepaalde restdruk op je manometer hebt.

De formule/berekening is heel simpel: aan de oppervlakte verbruik je SAC*5 (bar.liter) per 5min, als je het watervolume van je fles kent is SAC*5/volume dan het karakteristieke getal voor die SAC en die fles, en als je dat vermenigvuldigt met de druk op diepte weet je hoeveel je manometer zal zakken per 5min = SAC*5/volume*druk
Onderstaande tabel geeft je de waarden voor dat karakteristieke getal ifv je flesvolume (liter) en SAC (liter/min), en rechts vind je de druk op diepte en dus de vermenigvuldigingsfactor om te komen tot je '5-minuten-manometer'-waarde.

Stel vb. dat in bepaalde omstandigheden je SAC gross modo 18liter/min is en je duikt met je gewone 15liter, dan zal aan de oppervlakte je manometer per 5 minuten 6bar zakken (=18*5/15).
Vb. een safety stop van 5min op 5m (omgevingsdruk 1.5bar) kost je dan 9bar uit je fles.
Je bent vb. op 20m aan het duiken (omgevingsdruk 3bar) en je hebt nog (maar) 60bar op je fles... reden om je erg ongerust te maken? Op die diepte zakt je manometer 18bar per 5min... je kan daar dan nog 5min verder duiken op die diepte en je hebt nog 42bar over, je kan dan doorstijgen naar 10m en daar ook nog 5min uitduiken (aan 12bar/5min) en je hebt dan nog 30bar over en dat is ruim voldoende om dan zelfs nog een safety stop van 5/5 te maken en nog met een goeie 20bar boven te komen.


© 2009, Luc Dupas Last update: Apr 28 21:13