torpedo 300bar versus 200bar... meer lucht, of minder gewicht, of gewoon een hype ?
Een korte fles (bommetje) of een lange fles, carbon, alu of staal?
Hoe zit dat met het netto OW-gewicht van de flessen, en je comfort onderwater ?


Pfff... al dat gewicht zie... een zware 15liter fles van 18kg meezeulen, en dan met droogpak nog eens stuk of 12kg lood in de Oosterschelde... pffff, al dat gewicht (flessen, lood)... kan daar geen paar kilootjes van af ? Alleen een masochist of stoere macho zal zich die vraag nog niet gesteld hebben...
En dan kan je kiezen tussen 200bar, 300bar, carbon, aluminium, staal, een korte fles (bommetje), een lange fles, een dubbelset, de ene zegt "ik duik met zoveel kilo lood" en de andere "ik duik met maar zoveel kilo lood"... een mens zou hoofdpijn krijgen van al die keuzemogelijkheden...
Wat uiteindelijk van belang is voor je globale uitloding onderwater (en ook voor het "gesleur" bovenwater) is het totaalgewicht van fles+lood versus het watervolume van je fles... en wat superbelangrijk is voor je comfort onderwater (balans, stabiel in het water liggen in gelijk welke houding, vermijden van rugpijn bij het duiken) is het netto onderwater-leeggewicht van je fles/setje! En als je netto onderwater-leeggewicht goed zit, ttz je fles is leeg zo goed als neutraal onderwater, dan maakt het uiteindelijk voor je comfort onderwater helemaal niks meer uit of je een korte of lange of dikke of dunne fles hebt en of die eventueel wat te hoog of te laag op je trimvest zou zitten.

Samenvatting van "ik neem/kies een andere fles"...
Algemeen uitgangspunt = met zo goed als lege fles(sen) moet je finale uitloding hetzelfde (of even goed) blijven ... d.w.z. dat als de rest van je uitrusting (pak, trimvest, enz.) hetzelfde blijft je uiteindelijk uitkomt op hetzelfde verschil tussen het totaalgewicht van fles+lood en het watervolume van je fles...
dit is gewoon een gevolg van het effect van de Wet van Archimedes... dus

zelfde watervolume = zelfde totaalgewicht fles+lood, lichtere fles = meer lood, zwaardere fles = minder lood
kleinere fles(sen) = lager totaalgewicht fles+lood a rato van volumevermindering
grotere fles(sen) = hoger totaalgewicht fles+lood a rato van volumevermeerdering

Materiaalkeuze: staal versus carbon versus aluminium, met al dan niet een ander flesvolume

Bij hetzelfde watervolume van je fles behou je voor een zelfde uitloding uiteindelijk identiek hetzelfde totaalgewicht (fles+lood), het enige wat je uiteindelijk doet (op enkele honderden grammen na omwille van verschil in soortelijk gewicht tussen de materialen en lood) is kilo's van je fles naar je loodgordel verhuizen of vice versa.
Winst in totaalgewicht naar/van de waterkant = nagenoeg niks.

Bij een ander watervolume (onafhankelijk van de materiaalkeuze of nominale vuldruk) vertaalt die verandering in flesvolume vertaalt zich direct in een ongeveer gelijke verandering in totaalgewicht.
Ga je naar vb. van een 15liter naar een 10liter, dan zal het totaalgewicht ongeveer 5kg dalen.
Ga je vb. van een 15liter naar een D12, dan moet je qua totaalgewicht ongeveer 9kg extra torsen.

Keuze van de werkdruk: 200bar versus 300bar

voor dezelfde luchtvoorraad is je 300bar-fles compacter/kleiner dan je 200bar-fles, en dus is je totaalgewicht (fles+lood) dan kleiner overeenkomstig het verschil in watervolume van de fles.
Winst in totaalgewicht = verschil in watervolume, v.b. 3 liter kleinere fles, ongeacht materiaal en vuldruk, betekent ruwweg 3kg minder totaalgewicht,
niet meer maar ook niet minder...
en niet te vergeten... er zijn ook een resem nadelen aan 300bar, en zeker 300bar/staal

Even een paar dingen op een rijtje zetten, vertrekkende van onze klassieke stalen flessen. Tenzij we een 'zware' fles hebben zijn onze stalen flessen tegen het einde van de duik als ze bijna 'leeg' zijn redelijk neutraal in het water, dus hun eigen gewicht wordt min of meer gecompenseerd door de opwaartse kracht omwille van het verplaatste watervolume. Dit betekent dat het lood dat we meezeulen hoofdzakelijk moet dienen om het drijfvermogen van ons pak (en eventueel trimvest) te compenseren. Dus als we iets aan dat loodgewicht willen doen betekent het een ander (en dunner) pak, enz.... dus allicht niet direct een optie. De fles dan maar... een kleinere stalen fles is uiteraard weer enkele kilootjes lichter, maar betekent minder lucht en dus kortere duiken en dat is allicht ook weer geen realistische optie... Oeps... we willen dus toch min of meer evenveel luchtvoorraad hebben, maar minder gewicht...

De 'oplossing': een kleinere fles, maar die drukken op 300bar ipv 200bar... voila... v.b. een stalen 10liter op 300bar... 10liter op 300bar is volgens de 'ideale gaswet' equivalent met 15liter op 200bar... niet helemaal waar, bij een "ideale vulling" tot 300bar heb je 10% minder luchtvoorraad volgens de Van der Waal's wet... en bovendien zit je in de praktijk omwille van het drukken tot 300bar met een veel hogere temperatuurstijging tijdens het vullen zodat je uiteindelijk aan de waterkant met doorgaans maar een 270-280bar zit... dat betekent dus dat om dezelfde luchtvoorraad te hebben als bij een 15liter/200bar je eerder naar een 12liter/300bar ipv 10liter/300bar zult moeten gaan... 300bar dus... naar de winkel, en een nieuwe 12l fles voor 300bar kopen... een stuk kleiner en ook net iets lichter dan die zware stalen 15liters (en v.b. wat gemakkelijker om dragen van/naar het vulstation), en qua totaalgewicht (fles+lood) gelijk een paar kg minder om naar/van de waterkant te sleuren en bovendien heeft een kleinere fles doorgaans een kleinere diameter en ligt het zwaartepunt dichter bij onze rug (kleinere hefboomarm voor het gewicht dus) en dat verhoogt allemaal het draagcomfort... dus perfect eigenlijk voor mensen met rugproblemen... maarre...

Enkele technische/praktische/negatieve punten om mee rekening te houden ivm 300bar:

Enkele weetjes ivm de 200/300bar DIN-aansluitingen:

En die nieuwere 300bar carbon flessen ? Voor- en nadelen:

Verschillende flessen en verschillen in uitloding: het netto OW-leeggewicht...   (calculator)

Een vraag die dikwijls gesteld wordt is "Ik heb een nieuwe fles, hoeveel lood moet ik nu meer of minder meenemen t.o.v. mijn oude fles?"

Het antwoord is vrij simpel en de essentie is dat je met een (zo goed als lege, dus op het einde van de duik, bij de trappen) fles zowel met je nieuwe als met je oude fles op dezelfde manier uitgelood bent. Stel dat het enige dat je verandert aan je uitrusting je fles is, dan moet je in beide gevallen gewoon het netto OW-gewicht van je beide flessen bepalen en dat verschil bepaalt uiteindelijk hoeveel lood je netto meer of minder moet meenemen. En idealiter, als je meerdere flessen hebt, probeer je ervoor te zorgen dat die qua netto OW-leeggewicht zoveel mogelijk op mekaar afgestemd zijn zodat je je uitloding niet hoeft aan te passen als je een andere fles neemt...
Opm ivm hoeveel lood "netto": het soortelijk gewicht van lood is erg hoog, 11.34kg/liter, maar dat betekent toch dat je netto onderwater grootteorde een 9% van het lood "verliest" dankzij Archimedes. Dus best als ge flessen vergelijkt hiermee rekening houden en ongeveer 10% meer lood nemen dan het pure verschil in netto onderwatergewicht tussen de flessen.

Het netto OW-gewicht van je fles is simpelweg het verschil tussen het bovenwater-gewicht van je (lege) fles en de opwaartse kracht omwille van het volume van je fles:

  • het bovenwater-gewicht is heel simpel te bepalen: gewoon je (bijna lege) fles op de weegschaal zetten, ofwel het tarra-gewicht aflezen op het ogief van je fles en daar nog ruwweg afgerond 1kg bijtellen voor de kraan, enz.
  • de opwaartse kracht is gewoon (bij zoet water) het volume (inhoud in liter) van je fles, plus het eigenvolume van de fleswand, kraan, pot, enz. en dat eigenvolume zit voor de klassieke 10-15 liter flessen rond de 2-2.5 liter oftewel 2-2.5kg opwaartse kracht.
  • het verschil tussen beide is het netto OW-gewicht van de (bijna lege) fles.
  • hieronder kan je zelf wat berekeningen doen om verschillende flessen te vergelijken... best doe je deze berekeningen met gewoon de tarra van de fles omdat de kranen in principe overal hetzelfde zijn (eventueel kunt ge ongeveer 1kg extra in rekening brengen voor een dubbele kraan)..

Bereken voor je STALEN fles (s.g. 7.80, zonder kraan of flesvoet):   (Opm.: vereist dat je decimale getallen ingeeft met een . ! Dus 14. en niet 14 en 16.5 en niet 16,5)
Volume (liter):   Tarra (kg):     Volume fleswand (liter):   Netto leeggewicht in zoetwater (kg):

Bereken voor je ALUMINIUM fles (s.g. 2.7, zonder kraan of flesvoet):   (Opm.: vereist dat je decimale getallen ingeeft met een . ! Dus 14. en niet 14 en 16.5 en niet 16,5)
Volume (liter):   Tarra (kg):     Volume fleswand (liter):   Netto leeggewicht in zoetwater (kg):
Bereken voor je CARBON fles (s.g. 4, zonder kraan of flesvoet):   (Opm.: vereist dat je decimale getallen ingeeft met een . ! Dus 14. en niet 14 en 16.5 en niet 16,5)
Volume (liter):   Tarra (kg):     Volume fleswand (liter):   Netto leeggewicht in zoetwater (kg):
Ter vergelijking:

Bereken voor je STALEN fles (s.g. 7.80, zonder kraan of flesvoet):   (Opm.: vereist dat je decimale getallen ingeeft met een . ! Dus 14. en niet 14 en 16.5 en niet 16,5)
Volume (liter):   Tarra (kg):     Volume fleswand (liter):   Netto leeggewicht in zoetwater (kg):

Bereken voor je ALUMINIUM fles (s.g. 2.7, zonder kraan of flesvoet):   (Opm.: vereist dat je decimale getallen ingeeft met een . ! Dus 14. en niet 14 en 16.5 en niet 16,5)
Volume (liter):   Tarra (kg):     Volume fleswand (liter):   Netto leeggewicht in zoetwater (kg):
Bereken voor je CARBON fles (s.g. 4, zonder kraan of flesvoet):   (Opm.: vereist dat je decimale getallen ingeeft met een . ! Dus 14. en niet 14 en 16.5 en niet 16,5)
Volume (liter):   Tarra (kg):     Volume fleswand (liter):   Netto leeggewicht in zoetwater (kg):

Het netto OW-gewicht van flessen: enkele voorbeeldjes

Varia:

Oh ja, nog leuke verhaaltjes die je dikwijls hoort... genre "ik had vroeger zo'n lichte 15liter/200bar en dook toen met 8kg lood, en nu heb ik een stalen 12liter/300bar gekocht en heb geen lood meer nodig, dat klopt niet van die 5kg verschil, dat is veel meer"... of "ik had vroeger zo'n lichte 15liter/200bar en dook toen met 8kg lood, en nu heb ik een 10liter/300bar carbon gekocht en ik duik nog steeds met 8kg lood en ben perfect uitgelood en het duikt zelfs veeeel beter dan vroeger"...
Verzinnen die mensen iets ? Klopt de fysica niet ? Tja... 99.99% kans dat wat die mensen vertellen helemaal correct is en dat ze nu met hun nieuwe fles en hoeveelheid lood inderdaad perfect uitgelood zijn... Maar fysica is nu eenmaal fysica en mirakels bestaan niet, het betekent simpelweg dat ze voorheen doken met een loodgordel waarmee ze zich ooit eens lang geleden (met toen allicht nog een nieuw of ander duikpak) uitgelood hebben en nadien niet meer de moeite gedaan hebben (ondanks dat een duikpak mettertijd verslijt en dunner wordt en je dus minder lood nodig hebt!) om hun uitloding aan te passen en ze op het laatste gewoon met meerdere kilo's lood te veel doken! En nu met hun "nieuwe" fles hebben ze opnieuw de moeite gedaan om hun uitloding in orde te brengen, en vandaar dan het verschil. Hun observatie/verhaal is dus correct, maar nu zijn ze correct uitgelood en voorheen veel te zwaar...


© 2003, Luc Dupas Last update: Apr 28 21:13